130 lat historii Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego

Szczegóły

Tradycje wioślarstwa na ziemiach polskich sięgają roku 1878. Wówczas to zakiełkowała inicjatywa panów Władysława Deniszczuka i Antoniego Chojnackiego o powołaniu i zorganizowaniu w Warszawie Towarzystwa Wioślarskiego. Ostatecznie Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie powstało w 1882 r. a dwa lata później władze carskie zezwoliły na zalegalizowanie Płockiego Towarzystwa Wioślarskiego. Trzecim miastem w Królestwie Polskim pod zaborem rosyjskim, gdzie zawiązały się tradycje wioślarskie był Włocławek. W 1885 roku włocławski adwokat Bolesław Domaszewicz wraz z grupą patriotów zainicjował utworzenie Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego.

Wówczas Włocławek był miastem liczącym około 20 tysięcy mieszkańców, stającym u progu uprzemysłowienia i rozwoju gospodarczego. W mieście działały już duże fabryki m.in. fabryka maszyn rolniczych Hugo Muchsama, cegielnia parowa Leona Bojańczyka, kilka zakładów fajansowych. Miasto przecinała żelazna droga kolei Warszawsko-Bydgoskiej. Pod koniec XIX wieku zbudowana została fabryka celulozy zwana później matką żywicielką. 

Był to okres czasu dla Polaków niezbyt łaskawy. Zaborcy każdy przejaw pracy społecznej traktowali podejrzliwie. Wniosek o legalizację Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego skierowano do władz rosyjskich 28 sierpnia 1885 roku. 17 września 1886 r. grupa inicjatywna na czele z Bolesławem Domaszewiczem została powiadomiona o zatwierdzeniu statutu i ten dzień można uważać za formalne zaistnienie we Włocławku pierwszej w dziejach organizacji sportowej. 14 listopada 1886 r. w sali bankietowej Hotelu Polskiego odbyło się pierwsze walne zebranie Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego. Dokonano wyboru ośmioosobowego zarządu towarzystwa. Pierwszym prezesem wybrany został Walerian Ehrenkreutz. 1 stycznia 1887 r. urządzono pierwszą siedzibę towarzystwa przy ulicy Bulwarowej na posesji Michała Kochanowicza. Wiosną 1887 r. zwodowano pierwszą przycumowaną do brzegu przystań. Pierwsze łodzie zakupiono od firmy Terleckiego z Warszawy. Klub rozwijał się bardzo prężnie przybywało członków, działalność klubową prowadzono w oparciu o krzewienie kultury ojczystej w kilku sekcjach: sportowej, turystycznej i kulturalno-oświatowej.

Sportowym debiutem włocławskich wioślarzy był tor wiślany w Warszawie, gdzie 17 czerwca 1889 roku osada włocławska odniosła zwycięstwo pokonując osadę warszawską. Od 1894 roku siedziba klubu znajdowała się w domu Bucholtza przy ul. Łęgskiej 77 gdzie mieściła się przez 10 lat. Następną siedzibą zarządu klubu był dom przy ulicy Kaliskiej 1. Z okazji jubileuszu 10-lecia zostały zorganizowane regaty we Włocławku, w których uczestniczyły osady z Warszawy i Płocka. Rozwijając działalność sportową dbano o rozwój duchowy młodych Polaków skupionych w Włocławskim Towarzystwie Wioślarskim. Organizowano wiele spływów, wycieczek, zawodów. W lokalu klubowym funkcjonowała czytelnia i odbywały się zebranie towarzyskie. W 1902 roku zorganizowany został chór męski „echo włocławskie” pod batutą pana Z. Domańskiego.

Oprócz sukcesów i wielu radosnych wydarzeń bywały też smutne chwile. W dniu 13 sierpnia 1906 roku w nurcie rzeki Wisły zginęło pięciu wioślarzy włocławskich. Podczas wycieczki łodzią wiosłową „Kmicic” znaleźli się na kursie statku pasażerskiego „Kurjer”. W skutek wytworzonej fali przez parostatek łódź znalazła się pod wodą. Katastrofa okryła żałobą klub, miasto i całe polskie wioślarstwo. Ofiarą katastrofy na cmentarzu wystawiono okazały pomnik a w miejscu wypadku umieszczono żelazny krzyż.

Adwokat Bolesław Domaszewicz w testamencie przed śmiercią w 1908 roku we Włoszech przeznaczył na klub 2000 rubli. Towarzystwo wioślarskie nabyło plac nad Wisłą przeznaczony na nową przystań. W 1909 roku WTW liczyło już 127 członków. W tym roku nastąpił też debiut Jerzego Bojańczyka z czasem najwybitniejszego działacza polskiego wioślarstwa przy sterze na długodystansowych regatach we Włocławku. Warto także przypomnieć, że w 1903 honorowym członkiem WTW został słynny polski pisarz, laureat literackiej nagrody nobla Henryk Sienkiewicz. Hucznie obchodzono w 1911 roku jubileusz 25-lecia WTW. Prezesem towarzystwa był wówczas dr Aleksander Sawicki. Odbyły się jubileuszowe regaty, najokazalsze regaty w historii WTW z udziałem wioślarzy z Warszawy, Krakowa, Poznania, Kalisza, Płocka, Konina i Łomży.

Niestety wybuch pierwszej wojny światowej przerwał prężną działalność klubową na niwie sportowej i społecznej. Burzliwe lata pierwszej wojny światowej, okupacja niemiecka miasta, wojna polsko-bolszewicka roku 1920 odegrały ważną rolę w kształtowaniu postaw obywatelskich zawodników, działaczy i sympatyków WTW. W dniu 11 listopada 1918 roku grupa członków WTW działająca w Polskiej Organizacji Wojskowej uczestniczyła w rozbrajaniu 600 osobowego garnizonu niemieckiego. Członkowie WTW brali czynny udział w obronie miasta na linii Wisły w okopach, w nadwiślańskich bulwarach. W tych ciężkich czasach członkowie WTW na czele z Jerzym Bojańczykiem zdali ważny egzamin z patriotyzmu i miłości do ojczyzny. Długoletnia praca z młodzieżą, szlachetne wychowanie młodych kadr propagując szlachetne idee sportowe są symbolem wielkości Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego.

9 grudnia 1919 r. na zjeździe w Poznaniu zawiązał się Polski Związek Towarzystw Wioślarskich. Włocławski klub był wówczas jednym z czternastu towarzystw jako członek założyciel. Wielką chlubną kartą w dziejach WTW jest okres działalności sportowej i społecznej w latach 1918-1939. Ustalony wówczas nowy statut precyzował cele, działania, określał strukturę i władze a także barwy i symbole. Członkami mogły od 1927 roku zostać także kobiety. Znakiem klubu na stałe był i jest herb miasta Włocławka umieszczony na tle kotwicy i wioseł skierowanych piórami do góry. Przez białą flagę umieszczony został wzdłuż błękitny krzyż a w lewym górnym polu znak towarzystwa. Przez cały okres międzywojenny następowała rozbudowa klubowej bazy materialnej. Wielki wpływ na rozwój klubu miał prezesujący od 1921 roku Jerzy Bojańczyk, który przygotował śmiały rozwój WTW. Na klub, zakup materiałów budowlanych i budowę nowego obiektu przy ulicy Piwnej przeznaczył duże sumy pieniężne z osobistego majątku. Budowę nowego gmachu WTW przy ujściu Zgłowiączki do Wisły przy ulicy Piwnej zlecono firmie budowlano-projektowej „Popławski-Furstenwald”. Wraz z budynkiem klubowym zbudowano żelazny, betonowy hangar na łodziei, budynek mieszczący szatnie i natryski, założono ogródek i urządzono kort tenisowy.

W okresie międzywojennym autorami największych sukcesów klubu byli Wiktor Szelągowski i Henryk Grabowski. Sukcesy odnosiły też włocławskie wioślarki. Mimo strzeżonej elitarności klub systematycznie zwiększał liczbę członków. W 1929 roku towarzystwo liczyło 260 członków, posiadało doskonały tabor sportowy. Należy także zaznaczyć, że prezes Jerzy Bojańczyk był cenionym autorem czasopisma „Wioślarz Polski”. Praca klubowa z młodzieżą zwiększała zainteresowanie sportem włocławskim. Dzięki temu w GZK w 1927 roku powstała sekcja wioślarska, w 1928 roku w gimnazjum imienia ks. Jana Długosza, potem utworzono także sekcje przy gimnazjum realnym żeńskim i przy seminarium nauczycielskim. Od roku 1928 włocławscy wioślarze oficjalnie należeli do krajowej czołówki. Towarzystwo wioślarskie utrzymywało rozległe kontakty sportowe, brało udział w regatach w Warszawie, Płocku, Bydgoszczy, Krakowie, Toruniu, Grudziądzu i Kruszwicy. Pierwszy złoty medal mistrzostw polski włocławscy wioślarze zdobyli w 1929 roku. Bohaterami tego historycznego wydarzenia była dwójka ze sternikiem Wiktor Szelągowski, Henryk Grabowski i sternik osady Tadeusz Gaworski. Wymienieni sportowcy jeszcze czterokrotnie zdobyli medale mistrzów Polski w roku 1930 i 1933 i w latach 1931 i 1932 z Henrykiem Kawalcem przy sterze. Odnosili sukcesy na zawodach o mistrzostwo Europy w 1929 roku w Łęgnowie koło Bydgoszczy. Zdobyli także brązowy medal Mistrzostw Europy na torze regatowym w Belgradzie w 1932 roku. Nazywany pierwszym wiosłem kujaw Wiktor Szelągowski został uznany za włocławskiego sportowca wszechczasów.

Z uwagi na sukcesy, Włocławek był często gospodarzem regat międzyklubowych. Pierwszą w dziejach włocławskiego sportu kobietą stającą na podium mistrzostw polski była Olga Teodorowicz – vice mistrzyni kraju w jedynkach w 1933 roku. Jak już wcześniej wspomniano pierwszoplanową postacią od lat był prezes Jerzy Bojańczyk. W 1932 roku został wybrany prezesem Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich a także wybrany do władz Międzynarodowej Federacji Towarzystw Wioślarskich (FISA). Tragicznym okresem dla klubu był okres okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. Lata wojny dla klubu przyniosły straty materialne i fizyczne. W kampanii wrześniowej polegli zawodnicy: Jan Sodolski, Bogdan Ciechanowski i Tadeusz Tabor. Męczeńską śmiercią zginął Henryk Grabowski. W walce z okupantem życie stracili Stanisław Postolski, Zenon Dombrzalski i Henryk Kawalec. W okresie okupacji obiekt WTW wykorzystywany był przez kadrę oficerską Wermachtu, SS i policji niemieckiej.

W styczniu 1946 roku skupieni wokół Jerzego Bojańczyka działacze i wioślarze wznowili działalność klubową. Wśród reaktywujących Polski Związek Towarzystw Wioślarskich 18 października 1945 roku byli przedstawiciele Towarzystwa Wioślarskiego z Włocławka. Prezesem ponownie został Jerzy Bojańczyk a powojennym pierwszym trenerem wioślarzy Seweryn Paczkowski.

Klub poniósł niepowetowaną stratę, kiedy po ciężkiej chorobie 21 października 1947 roku zmarł Jerzy Bojańczyk, miasto zaś straciło wybitnego obywatela. Dla klubu nadeszły ciężkie czasy, gdy 9 sierpnia 1949 roku na walnym zebraniu podjęto wymuszoną decyzję o przystąpieniu Towarzystwa do pionu sportowego „Związkowiec”. Po sezonie 1949 roku z miasta znikła biała flaga z niebieskim krzyżem aż do 1987 roku, kiedy to reaktywowano Włocławskie Towarzystwo Wioślarskie. W latach pięćdziesiątych XX wieku wioślarstwo nie zniknęło, większość działaczy pozostała, przybyło sekcji. Oprócz wioślarskiej, sekcja siatkówki, tenisa ziemnego, pływacka i kajakowa. Wszystko to pod egidą klubu sportowego „Związkowiec”, następnie „Spójnia”.

Jedynym jaśniejszym promykiem nawiązującym do dawnych tradycji wioślarskich był Zbigniew Paradowski, pierwszy sportowiec z naszego miasta , który reprezentował Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w Melbourne. Wracając do klubu Związkowiec, następnie Spójnia, później Sparta to wszystkie ich tradycje wioślarskie przejął „Kujawiak”, który w 1957 roku przejął sekcję wioślarską. Od 1961 roku sukcesy wioślarskie związane są z osobą Tadeusza Gawrysiaka i zawodnikami: braćmi Lubańskimi, Markiem Karolakiem, Wojciechem Maderskim, Andrzejem Poznańskim i Włodzimierzem Majewskim. Sukcesy młodych wioślarzy trwają przez lata 60. i 70. Szesnaście lat pod szyldem „Kujawiaka” zakończone zostało likwidacją tego wówczas największego i osiągającego najlepsze wyniki klubu i włączeniu do nowo utworzonego międzyzakładowego klubu sportowego „Włocławia”.

Był to czas kiedy wioślarska młodzież pod kierunkiem trenera Tadeusza Gawrysiaka zdobywała trofea na mistrzostwach kraju juniorów młodszych – złoty medal w konkurencji ósemek. Wymienić należy tu między innymi Krzysztofa Gabryelewicza, Dariusza Dorsza, Krzysztofa Kolanowskiego, Andrzeja Woźnickiego, Grzegorza Stankiewicza, Marka Lewandowskiego, Dariusza Koźmińskiego, Ryszarda Grzeszkiewicza i sternika Piotra Kołodziejczaka.

W roku 90-lecia Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego, włocławscy wioślarze odnieśli wiele sukcesów na torach regatowych na Węgrzech, NRD. W 1977 roku Andrzej Peszyński zdobył złoty medal w konkurencji jedynek seniorów wagi lekkiej. Wioślarze z włocławka startowali w reprezentacji polski juniorów na meczach z Francją, NRD i Węgrami. Reprezentowali Polskę na mistrzostwach świata juniorów w 1974 roku (J. Biegała, B. Białkowski) i w 1976 (W. Grzelak, K. Więczkowski). Pasmo sukcesów wioślarzy włocławskich trwało nieprzerwanie przez cały okres dekady lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Niezwykle ważnym rokiem dla WTW Włocławek był rok 1986, kiedy odbyły się uroczystości związane z 100-rocznicą utworzenia WTW.

16 stycznia 1987 roku zarejestrowane zostało Włocławskie Towarzystwo Wioślarskie. Walne zebranie reaktywowanego WTW odbyło się 27 lutego 1987 roku. Rozpoczął się wspaniały okres dla klubu wioślarskiego naznaczony wielkimi sukcesami sportowymi m.in. dziewcząt, które na spartakiadzie w Bydgoszczy zdobył złoty medal w dwójkach bez sterniczki (Agnieszka Nowak i Elżbieta Aronowska). Warto podkreślić okres pracy Tadeusza Gawrysiaka, którego wychowankowie zdobyli imponującą liczbę medali w latach 1961-1999.

W latach dziewięćdziesiątych, zwłaszcza w roku 1996, czyli roku jubileuszu 110-lecia klubu, odniesiono wyniki niepowtarzalne od wielu lat - 5 medali w kategorii juniorów i młodzików. Po roku 2000 WTW Włocławek kilkukrotnie był organizatorem Mistrzostw Polski w wioślarstwie halowym. Niestety w tym okresie stan taboru pływającego w klubie był tragiczny. Nawiązując do historii klubu sezon 2001 było ostatnim sezonem w pracy trenera Tadeusza Gawrysiaka. W pamięci potomnych pozostanie nie tylko jako dobry trener ale i wychowawca młodzieży.

Obecny trener, Krzysztof Gabryelewicz nawiązał ze swoimi zawodnikami do tamtych sukcesów. W latach 2002 i 2004 Włocławskie Towarzystwo Wioślarskie wygrało Ogólnopolską Olimpiadę Młodzieży w klasyfikacji klubowej. Paulina Wojciechowska w 2002 roku zdobywając 2 złote medale Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży została uznana najlepszą zawodniczką tych mistrzostw. Wielkim sukcesem w 2003 roku było zdobycie brązowego medalu na Mistrzostwach Świata Juniorów w Atenach przez Annę Specjalską i Olgę Pińską w konkurencji dwójek bez sternika. Był to pierwszy w historii WTW medal zawodów rangi Mistrzostw Świata. W latach 2000-2016 WTW Włocławek zdobyło 155 medali rangi Mistrzostw Polski i 5 medali Mistrzostw Świata. Najwybitniejszą zawodniczką w powojennej historii WTW Włocławek i jedną z najwybitniejszych postaci włocławskiego sportu jest Kinga Kantorska, zdobywczyni 4 medali Mistrzostw Świata. Wielka w tym zasługa trenera Krzysztofa Gabryelewicza.

W 2016 roku obchodzimy jubileusz 130 rocznicy powstania klubu. Klubu który jest historią nie tylko grupy wioślarzy, trenerów i działaczy ale historią miasta. Obecnie realizowane są zadania statutowe w nowej siedzibie towarzystwa, na nowoczesnej przystani wioślarskiej oddanej do użytku w 2014 roku. Klub obecnie także odnosi wielkie sukcesy wioślarskie w sporcie młodzieżowym. Młodzi zdolni zawodnicy wyrastają na przyszłych medalistów Mistrzostw Polski i Świata. Jedną z wielkich nadziei włocławskiego wioślarstw jest Fabian Barański tegoroczny Mistrz Polski juniorów w konkurencji jedynek, uczestnik Mistrzostw Świata i Europy.W klubie bardzo prężnie działa sekcja nordic-walking. Marianna Jóźwiak to medalistka Mistrzostw Polski w kategorii wiekowej 40-49 lat. 

Z okazji jubileuszu 130-lecia WTW staraniem działaczy przygotowywana jest monografia Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego. Wydano ponadto okolicznościowe znaczki pocztowe i pocztówki z okazji 130 rocznicy powstania klubu. Należy także zaznaczyć że sekcja nordic-walking działająca przy WTW wspólnie z Włocławską Informacją Turystyczną zorganizowała wspólny marsz nordic-walkig dla uczenia pamięci pani Agnieszki Sobańskiej, byłej dyrektor tejże informacji, wielkiej propagatorki i miłośniczki nordic-walking. WTW organizuje corocznie spływy smoczymi łodziami Wisłą do Bobrownik w ramach programu „Ćwiczę bo lubię”. 

Także sekcja kulturalna nawiązując do tradycji zawiązała w 2007 roku Dyskusyjny Klub Filmowy „Ósemka”. Organizowane seanse są okazją dla mieszkańców naszego miasta do obejrzenia ciekawych filmów z filmoteki światowej. Na zakończenie pragniemy bardzo gorąco zaprosić młodzież włocławską do podejmowania treningów w klubie. Wielkim bodźcem do dalszej wytężonej pracy na rzecz rozwoju WTW, jest list prezydenta Rzeczpospolitej Polski Andrzeja Dudy, który wyraził w nim, w ciepłych słowach, wyrazy uznania i szacunku dla WTW za działalność na niwie sportowej oraz poczynaniach aktywizujących seniorów i realizację programu krzewienia kultury fizycznej.

                                                                       Kazimierz Sikorski